त्या सार्‍या सव्विस....

आता हाकेच्या अंतरावर आहे सव्विस.तसं सव्विस म्हटलं की सव्विस जानेवारीच आठवायची. अगदी पार शाळेपासून ते नंतर कामावर जायला लागेपर्यंतची. पण आजकाल नुस्तं सव्विस म्हटलं तरी बरंच काही आठवतं...

शाळेत असताना खरं सांगु का एक पंधरा ऑगस्ट झाल्यावर पुन्हा सव्विस जानेवारी का? हा प्रश्न नेहमीचाच होता. प्रजासत्ताक झालो म्हणजे काय झालो हे आताही कळतंय असं नाही.पण जाऊदे ती चर्चा नको. प्राथमिकला असताना सव्विस जानेवारीला फ़क्त झेंडावंदन, भाषणं आणि अर्थातच नंतर मिळणारा खाऊ हे जास्त आठवतं. पण माध्यमिकला आधीपास्नंच कवायतीची तयारी करून घेतली जायची आणि ती माझी फ़ार आवडीची गोष्ट असे.

मुख्य म्हणजे हक्काच्या पी.टी.च्या तासावर कुठलेही नावडते शिक्षक त्यांचे आम्हाला नावडते विषय घेऊन अत्याचार करू शकत नसत आणि दुसरं म्हणजे पी.टी. च्या सरांना पण कम्पलसरी आमच्याबरोबर असावं लागे. नाहीतर बरेचदा ते आम्हाला बेवारशासारखे मैदानावर सोडत आणि मग कुणी नीट न खेळता हवा तो उद्योग करत. तर सव्वीस जानेवारीच्या संचलनासाठी आमच्या शाळेत वर्गाप्रमाणे साधनं वाटलेली असत म्हणजे सहावीला डंबेल्स, सातवीला बाटल्या (हे दोन्ही लाकडाचे बरं का) आणि आठवीला लेझिम. बाकी इयत्तांना मला वाटतं कवायतीचे इतर संचलनाचे प्रकार. तर सहावी ते आठवीचे हे आयुधं घेऊन करायचं संचलन मला फ़ारच आवडत असे. त्याच्यासमोर एक-दोन भाषणं आणि इतर कार्यक्रम चालवायची तयारी होती.

काही काही वेळा सव्विस जानेवारीच्या निमित्ताने आंतरशालेय समुहगान स्पर्धाही असत. मग नोव्हेंबर-डिसेंबर पासून त्याची तयारी करायला मिळायची म्हणजे पुन्हा तेच संगिताच्या हक्काच्या तासावर येणारी गदा यायची शक्यता नसे आणि एकत्र गाताना कितीही वरच्या पट्टीत कसंही रेकलं तरी सर ओरडायचे नाहीत. खरं तर ते स्वतःच इतके तल्लीन होऊन आणि हातवारे करत गात असत की त्यांना या सगळ्याचा पत्ताच नसे. समुहगीत आणि त्यातल्या त्यात ती तेव्हा शिकवलेली "आता उठवु सारे रान", "हिंद देश के निवासी" सारखी गाणी त्या दिवसांना एकदम भारावून टाकत. सव्विस जानेवारीच्या आधी डिसेंबरमध्ये शाळेत होणारे सामनेही संपलेले असत; त्यांची बक्षिसे मिळवलेली मुले सव्विस तारखेला प्रशस्तिप्रत्रक मिरवत आणि नंतर मात्र परिक्षांचाच मोसम असल्यासारखे सगळे शिक्षक पी.टी. आणि संगीताचे तास आपल्या तावडीत मिळवायच्या मागे लागत. सव्विस जानेवारी संपता संपता ही एक शालेय जीवनातली खिन्नता मागे ठेऊन जाई.

त्यानंतर नोकरीला लागल्यावर सव्विस जानेवारी म्हणजे हक्काची सुट्टी असं समीकरण असलं तरी इमारतीच्या झेंडावंदनाला जाणं व्हायचं. तिथे भाषणं नसत पण त्यावर्षी सोसायटीत एखादा दहावी-बारावीला चांगले गुण मिळवणार्या विद्यार्थ्याचं कौतुक किंवा तत्सम काही असायचं. या काळात दूरदर्शनवरचं दिल्लीतलं झेंडावंदन आणि संचलन, झॉंकिया हेही अगदी मन लावून पाहायचे. त्यानंतर परदेशगमनामुळे झेंडावंदन नाही पण सव्विस जानेवारीच्या आठवणी, ऑनलाइन संचालनाच्या चित्रफ़िती असं पाहाणंही आहेच...
अमेरिकेत आलो आणि इथे सण म्हणजे अति शांतता हे नवं समीकरण कळलं. म्हणजे त्यांचे थॅंक्सगिव्हिंग, ख्रिसमस इव्ह किंवा प्रत्यक्ष ख्रिसमस असे दिवस आले की रस्ते ओस आणि घराच्या भागात रस्त्याच्या एका कोपर्‍यावरच्या गाडीचं दार उघडलं तरी दुसर्‍या कोपर्‍यावरच्या घरात ऐकायला जाईल इतकी शांतता..आम्ही पडलो पक्के मुंबईकर. थोडं विचित्रच वाटे. अर्थात घरातल्या घरात सण साजरे करायची इथल्या लोकांची पद्धत. अशावेळी आमच्यासारख्यांना तर खिन्नच वाटे. त्यामुळे २००४ च्या ख्रिसमसच्या दिवशी दुकानं बंद, सगळं सामसुम असह्य झाल्याने जवळच्या एका मित्राकडे सहज गप्पा, जेवण असं करून रात्री बाराच्या नंतर वगैरे परतत होतो म्हणजे २६ डिसेंबर उजाडताना. थंडीतल्या निरभ्र रात्रीचं आभाळ पाहाताना एक तुटलेला तारा दिसला आणि शाळेतली "लिटिल मॅचगर्ल" आठवली. आम्ही घरी पोहोचेपर्यंत आशियातली सकाळ सरली असेल आणि हिंदी महासागरात झालेल्या भुकंपामुळे आलेल्या सुनामीने कित्येक घरं उद्ध्वस्त केली होती. त्या रात्री पाहिलेला तो तुटला तारा आपल्याबरोबर किती जणांना घेऊन गेला हे आठवणीत कायमची ठेवणारी ही एक आणखी एक २६.
त्यानंतर २००५ मध्ये भारतात गेले तेव्हा २७ जुलैचं परतीचं तिकीट होतं. आदल्या दिवसापर्यंत उंडारायचं नाही असं आईने बजावलं असलं तरी माझी एक मैत्रीण नेमकी बंगलोरहुन मुंबईत २६ ला येणार असल्याने तिला भेटण्यासाठी म्हणून बाहेर पडले आणि २६ जुलैच्या त्या प्रलयंकारी पावसात कांदिवलीमध्ये एका ठिकाणी आम्ही अडकलो. घरचे हैराण, आता काय काय ऐकायला लागतंय आणि परत कसं जायचं एक ना दोन हजार चिंता. त्यादिवशी माझ्या अगदी जुन्या-पुराण्या डिजिटल डायरीने हात दिला. माझा कॉलेजमधला एक मित्र कांदिवलीत राहायचा त्याचा माझ्या नशिबाने वर्षानुवर्षे तोच राहिलेला नंबर त्या डायरीत होता आणि त्याच्या आईला तसंही मी चांगलं ओळखत होते. त्या रात्री त्यांच्या घरचे कुणीच घरी येऊ न शकल्याने त्या काकी एकट्या होत्या आणि मी कुठे अडकले आहे हे न कळता त्यांना फ़ोन केल्यावर त्यांनी ताबडतोब त्यांच्याकडे यायचा जसा काही आदेशच मला दिला. ज्या भल्या व्यक्तीने आम्हाला फ़ोन वापरायला दिला तो तिथलाच एक दुकानदार होता आणि त्याच्यामार्फ़त आम्ही पत्ता शोधुन ती रात्र त्यांच्याकडे काढली. आम्ही काकींबरोबर राहिल्याने माझ्या मित्राच्या घरच्यांना बरं वाटत होतं कारण नाहीतर घरचं कुणी येऊ न शकल्याने त्या एकट्या पडल्या असत्या..त्या तितक्या गोंधळातही आम्हा तिघींना त्यांनी मुगाची खिचडी मऊ करण्याची पद्धतही सांगितली होती आणि हक्काने आम्ही ती रात्र त्यांच्याबरोबर बराच वेळ गप्पा मारत काढली. दुसर्‍या दिवशी मग रिक्षा चालु झाल्यावर बोरीवलीला गेले. ही सव्विसही अशीच कायमसाठी लक्षात राहिलेली. त्यानंतर विमानव्यवस्थेचा गोंधळ बरेच दिवस होता त्यामुळे माझं जाणंही आठवड्याने वगैरे वाढलं. वेड्या पावसाचा अनुभव कधीही विसरु न शकणारी ही एक सव्विस.
२००५ नंतर लगेच भारतात जाणं झालं नाही.पण त्याचं उट्ट भरुन काढण्यासाठी साडे-तीन महिन्यांच्या लेकाला घेऊन जरा दिवाळीपर्यंत राहायला गेले आणि परतीचं तिकीट होतं २९ नोव्हेंबर २००८ चं. भारतात कितीही दिवस राहायला गेलं तरी नेहमीप्रमाणे शेवटच्या दिवसापर्यंत कुणी ना कुणीतरी राहिलेलं असतं. तसंच माझ्या एका मावसबहिणीकडे तिचं नवं घर पाहायला म्हणून ठाण्याला गेलो होतो. तिचा नवरा रात्री जेवणानंतर आम्हाला भांडुपला गाडीनेच सोडणार म्हणून जरा निवांतपणे निघालो. ती रात्र होती २६ नोव्हेंबर २००८ ची. आम्ही गाडीत बसलो आणि सवय़ीने त्यानी एफ़ एमवरचं कुठचं तरी चॅनेल चालु केलं. पाचेक मिनिटात त्या रेडिओ जॉकीने सांगायला सुरूवात केली ’अगर आप अभी साउथ मुंबैकी तरफ़ जा रहे हो तो वहॉं ताज हॉटेल के नजदिक और सी.एस.टी. के यहॉं फ़ायरिंग हो रही है’...एक क्षण मला हा त्याच्या त्या रेडिओ जॉकी स्टाइलमध्ये काहीतरी बरळतोय असंच वाटत होतं पण नाक्यानाक्यावर पोलिसांच्या गाड्या दिसायला लागल्या आणि आम्ही सगळेजण गप्प झालो. माझ्या बहिणीचा नवरा गाडी वळवायच्या तयारीला लागला. पण परत जाऊन पुन्हा त्यांच्याकडे अडकणार म्हणून मग आम्ही त्याला दहाएक मिनिटांचा आमचा प्रवास राहिला होता तोच करायला सांगितले.
उरल्या दोन रात्रींची बेचैनी अजुनही जाणवते आणि विमानतळावर परत जाताना तर कमालीची खिन्नता. तिथे टि.व्ही.वर त्याच त्याच बातम्या, फ़ुटेज दाखवलं जात होतं आणि इथे मनातल्या मनात स्वतःचा स्वतःशी संवाद, काय होतंय हे सर्व आणि हे सगळं समोर असताना आपण सरळ निघतोय?? ब्रुसेल्स एअरपोर्टला पोचेपर्यंत एका मावसभावाने बंगलोरहून इ-मेल केली होती ताज पुन्हा आपलं झालंय.....कधीही विसरू न शकणारी ही सव्वीस.....मुंबईत आलेल्या आपत्ती मी तिथेच राहून अनुभवल्यात. अशावेळी बाहेर असते तर चिंता आणखी वाढते पण हे सर्व अनुभव जेव्हा स्वतः अनुभवतो तेव्हा मन जास्त विचारात पडतं. आपल्याकडच्या त्रुटींवर, प्रत्येक गोष्टीचं राजकारण करण्याच्या वृत्तीचा जास्त राग येतो आणि एक सर्वसामान्य म्हणून आपण काही करू शकत नाही याची बेचैनी....
या सगळ्या सव्विसच्या आठवणी आज सव्विस जानेवारीच्या दिवशी खूप जास्त बेचैनी करतात. देशाबाहेर असल्यामुळेच ती आहे असंही नाही. देशात असले असते तर काय वेगळं करू शकते किंवा काहीच करू शकले नसते याची व्यथा आहे.....
इथे न्यु-यॉर्कला ग्राउंड झिरोला गेले होते तेव्हा बाजुच्या एका बिल्डिंगवर एका झेंड्यावर लिहिलं होतं "वी विल नेव्हर फ़र्गेट" तसंच आहे "वी शूड नेव्हर फ़र्गेट २६ नोव्हेंबर". आजच्या सव्वीस जानेवारीच्या मानवंदनेत २६ नोव्हेंबरच्या सगळ्या शहीदांना पुन्हा एकदा मानवंदना. व्यर्थ न होवो हे बलिदान असं आपण प्रत्येक नागरिकाने आपल्या परिने ठरवायला हवं.जयहिंद!!!!

पानगी

पालघरमधल्या एका छोट्या गावात माझं आजोळ आहे. लहानपणीच्या दिवाळी आणि मे महिन्याच्या सुट्टीत तिथे पडीक असतानाच्या कित्येक दुपारी आजीच्या सायीसारख्या मऊ मऊ हातांनी बनवलेली त्याहूनही मऊ अशी पानगीने तृप्त होऊन जात. आजीची पानगी आणि मामीने केलेला चहा असं आम्ही सगळी मावसभावंडं आणि मामेबहिणी वाड्यातल्या चिंचेच्या झाडाखाली ठेवलेल्या खाटांवर बसून गप्पा मारत घेत असू तेव्हाचा आजीचा चेहरा अजूनही डोळ्यापुढे येतो. एकेकाळी घरच्या म्हशीच्या दुधा-तुपाचे हंडे भरलेल्या गोकुळात आता आपल्या नातवंडांना चहा द्यावा लागतो याचा सल तिला असावा असं मला आता तिचा चेहरा आठवताना उगीच वाटतं.
दुपारी आई, मावशा त्यांच्या चुलत-मामे अशा कुठल्या कुठल्या नातेवाईकांकडे गप्पा मारायला गेल्या की "आजी, भूक लागली"ची भूणभूण एकापाठी एक सगळी नातवंडं करत आणि मग आजी "थांबा जरा" म्हणून चुलीपाशी बसे. आणि मग घरी पिकलेल्या तांदळाचं आधी जात्यावर आणि नंतर नंतर गिरणीत दळलेलं पीठ परातीत येई.

त्यावर थोडंसं मीठ, भरपुर तूप, गुळाचा खडा टाकुन थपथप असा आवाज येईल अशा प्रकारचं एकदम मऊ पीठ मळलं जाई. केळीचं नसलं तर सुकलेलं पळसाचं पान धुवून त्यावर पीठाचा गोळा थापला जाई आणि त्यावर दुसरं पान लावून हा सर्व जामानिमा चुलीवर तापलेल्या तव्यात जाऊन बसे. नंतर मग ती भाकरी दोन्ही बाजुने पानांचा वास होईस्तोवर भाजली जाई. आजी पानगी करतेय ही वर्दी द्यायला सगळ्या घरात दरवळेला तो खरपूस वासच बास असे.

आताही नुसतं त्या वासाच्या आठवणीनेच भूक खवळेल...ही भाकरी पूर्ण भाकरी भाजुन होईपर्यंत आजीला कधी चुलीपुढून उठलेलं मी पाहिलंच नाही.अगदी निगुतीने त्यावर लक्ष ठेऊन उलट फ़िरवायचं टाइम मॅनेजमेन्ट करत असे. तव्यावरुन उतरुन मग वरचं अर्धवट जळकं पान काढलं की थोडासा जाड आणि तांबुस रंगाचा तो पापुद्रा दिसला की समजायचं पानगी तयार. खालचं पान न काढता उलाथणीने त्याचे हवे तितके तुकडे करताना आम्ही आपापले चहाचे कप घेऊन पहात असू आणि मग तो पानगीचा तुकडा त्याबरोबर जरा जास्त दूध घातलेला चहा म्हणजे दि अल्टिमेट कॉंबिनेशन. महिन्याभराच्या सुट्टीत प्रत्येक आठवड्यात निदान तीन-चारदा तरी पानगी आणि चहा हा आमचा आफ़्टरनुन स्नॅक असे.
यथावकाश सुट्ट्या संपत आणि परतायचा तो वैट दिवसही येई. मुंबईला परत जायला दुपारची एस.टी.पकडायची असे त्याची वेळ असेल त्याप्रमाणे पुन्हा एकदा केळीची पानं परातीतला तांदळाच्या पीठात गूळातुपाने न्हाऊ-माखू घालुन मस्त मऊ मऊ हातानी त्याला पानावर थापून वरती थोडंसं ओलसर दुसरं पान लावून मग चुलीवरच्या गरम तव्यावर पडत आणि त्यावेळी मात्र ती पानगी पिशवीमध्ये भरताना आईचे हात जड झालेले असत.घरी परत पोहोचल्यावर पानगी खाताना आजीच्या आठवणीने गलबलून येई.

आमच्याकडे जेव्हा राहायला आजी येई तेव्हाही ती अशीच पानगी करुन खाऊ घाली फ़क्त ती चुलीवर जास्त चांगली होते असं तिला वाटे. आजी गेली त्याला जवळजवळ दहा वर्षे होतील. त्यानंतर मग आई घरीच पानगी करत असे. माझ्या बाळंतपणात अमेरिकेतही ही भाकरी आली. इथे नशिबाने एका सुपरमार्केट मध्ये फ़्रोजन सेक्शन मध्ये केळीची पानं मिळाली. आणि मग खास बाळंतीणीचा नाश्ता म्हणून चारेक वाजता दुधाबरोबर मला पानगी मिळत होती. अरे इथेही करता येईल की या विचाराने मग मीही मायदेशी जाणं झालं तेव्हा मामाकडून आठवणीने पळसाची सुकी पानं माझ्याबरोबर आणली. अर्थात तूप इतक्या सढळ हाताने घालणं मला जमत नाही म्हणा किंवा पोळी आणि तिची सारी सख्खी, चुलत, मावस, सावत्र भावंडं यांनी वैरीण व्हायचा चंगच बांधल्यामुळे म्हणा माझी काही ती तशी होत नाही.

हे सगळं इतकं खास आठवण्याचं कारण आज बर्याच दिवसांनी घरात भाजक्या पानांचा खरपूस वास दरवळतोय. दोनच दिवसांनी आई परत मायदेशी जायला निघेल पण जाता जाता आठवणीने लेकीला आणि नातवाला पानगी खाऊ घालतेय. ती खाताना फ़ार दाटून आलंय आणि हे लिहिताना तर सारंच धूसर होतंय....

नव्याने लागलेले जुने शोध...

मागच्या आठवड्यातली गोष्ट. एका सकाळी साडेसहाच्या सुमारास एकदम रेडिओ चालु झाला असा आवाज झाला. अर्धवट झोपेत मला वाटलं नवरा चक्क वेळेवर उठला आणि बाथरुममध्ये गेला.आमच्याकडे रेडिओ ऐकण्याची आमची आवडती जागा म्हणजे बाथरुम. त्यासाठी खास अगदी नव्या पद्धतीचा एक रेडिओ दोनेक वर्षांपुर्वी आम्ही घेतला. छोटी साइज, डिजिटल ट्युनिंग आणि मुख्य म्हणजे mp3 साठी खास सोय त्यामुळे आय-पॉड लावुन मस्त मराठी-हिंदी गाणी ऐकायची आणि निवांत आंघोळ...आयला हे पोस्ट आमचा बाथरुमचा रेडिओवर होणार की काय?? जाउदे...पण सांगते सकाळची सुरूवात अशीही करायला काय हरकत आहे? असो...
कुठे होते बरं??? हम्म...तर रेडिओ एकदम साडेसहाला चालु आणि त्यावर एन.पी.आर.म्हणजे नॅशनल पब्लिक रेडिओ, इथे बातमी-माहिती इ.साठीचं, देशभर लोकांच्या देणग्या इ.वर चालवलेल्या चॅनेलचा परिचीत आवाज म्हणजे नवरा चक्क वेळेवर उठलाय असाच माझा समज. त्याच्या भाषेत पहाटेची मिटिंग (साडेसातला किंवा आठला मिटिंग म्हणजे त्याच्यासाठी पहाटेची मिटिंग अशी व्याख्या समजायची) कुणी लावली की तो असा साखरझोपेत उठतो आणि मग बातम्या ऐकत आन्हिकं आटपतो, तसंच असेल असा विचार करुन बाजुला पाहिलं तर हा इथेच...बापरे बाथरुममध्ये भूत आलं की काय आणि ते पण सक्काळ सक्काळी??? काय आजकाल कॉलसेंटर सारखं भुतांना पण अवेळी काम देतात की काय??
मी घाबरुन नवर्याला गदागदा हलवलं "काय रे बाथरुममध्ये कसला आवाज येतो??" तो झोपेत होता पण माझ्यापेक्षा त्याची अर्धवट झोप शहाणी असावी..त्याला लगेच लक्षात आलं की रेडिओचा गजर चालु झालाय. "म्हणजे, या रेडिओला गजर पण आहे??" माझी अर्धवट झोपेतली त्याहून अर्धवट शंका?? "काय इंजिनियर??" ही शिवी (हो आता ती शिवीच आहे माझ्यासाठी) मारायचा चान्स हा कधीही सोडणार नाही आणि आता तो गजर बंद करायला उठायला लागल्यामुळे तोही व्यवस्थित जागा आहे अशावेळी तर नाहीच नाही..."अरे मग तुला मिटिंग आहे तर साधा सेलफ़ोनमधला एकट्याला ऐकु येईल असा गजर लावायचा ना?? हे एकदम परेलच्या गल्लीत चालु असलेल्या भजनांसारखं काय सगळ्यांना उठवायचं??" त्याच्या शिवीवर माझा प्रतिहल्ला.."अगं, पण मी नाही लावला. मी पंधरा मिनिटं झोपणार आहे आता" अरे बापरे म्हणजे हे गजर लावणारं कोण?? मी आपली विचारात आणि तो पुन्हा गाढ झोपेत..
आणि आता पुन्हा एकदा परवाचीच गोष्ट. यावेळी फ़क्त वेळ थोडी बरी म्हणजे सकाळचे सात-सव्वा सात. पुन्हा बाथरूममधुन आवाज पण यावेळी एन.पी.आर. नाही तर चक्क जंगलात शीळ घालत असलेल्या पक्षीविश्वाच्या किलबिलीचा आवाज आणि पाठी ओढ्याचं संगीत. आता मात्र मी दिवास्वप्न पाहातेय असंच मला वाटत होतं कारण सक्काळी उठून जंगल भटकंतीचे ते दिवस पुन्हा यावेत हे माझं ते सुटलं तेव्हापास्नंचं स्वप्न आहे..(अधिक माहितीसाठी पहा माझी भटकंती...तेवढीच स्वतःचीच पाठ थोपटुन घेतेय) थोडावेळ मस्त आस्वाद घेतेय पण घड्याळाचा काटा पुढे सरकतोय तसं नवरोबाच्या सकाळच्या झोपेचं खोबरं करणं भाग होतं (अरे का म्हणजे सध्या त्याने तरी काम केलं पाहिजे नं नाहीतर या ब्लॉगवर लिहायला मी इंटरनेट कुठुन आणणार??) त्याला म्हटलं," एकदम नॅशनल पार्कमध्ये गेल्यासारखं वाटतंय नं?? कुठून आवाज येतोय रे??" "बाथरूम" एक क्षणही न दवडता तो म्हणाला, "मलाही माहित नव्हतं गं या रेडिओला गजराचा हा पण पर्याय आहे म्हणून..." सकाळी सकाळी खरं बोलावं तसं एका भाबड्या क्षणी तो बोलुन गेला आणि त्यालाही एखादा टोमणा कम शिवीसाठी तोंड उघडणार पण कसं माहित नाही मला मागचा आणि हा गजर याचं कोडं उलगडून गेलं.
काही दिवसांपुर्वी एक छोटं स्टेप स्टुल मुलासाठी बाथरुममध्ये हात धुवायला सोपं पडावं म्हणून घेतलं आणि त्याचा वापर करुन हे जुनेच पण आमच्यासाठी नवे शोध त्याच्या फ़ावल्या वेळात लावलेलं कार्टं आमच्यासाठी गजर लावुन स्वतः शांतपणे झोपेत दुसरे कुठले शोध लावायची स्वप्न पाहातोय....
लहान मुलं मोठ्यांना बरंच काही शिकवुन जातात असं जे म्हणतात ना त्याला सपोर्ट म्हणून आमचाही हा एक छोटासा नव्याने लागलेला जुनाच शोध...

तिळगूळ घ्या, गोड गोड बोला....

हुश्श! आली बाबा एकदाची.. केव्हापासून वाट पाहात होते...कोण काय?? आपली मकरसंक्रांत हो...भारतात कधी इतकी वाट पाहिली नाही तितकी अमेरिकेत वाट पाहात असते मी तिची...तिळगुळासाठी नाही कारण एकतर इथे काही ऑफ़िसमध्ये खास प्रत्येकाच्या घरचे वेगवेगळ्या चवीचे तिळगूळ, (मला येत नाहीत हे आता पोळीपुराणासारखं वेगळं सांगायची गरज नाहीये म्हणा) क्वचित गूळपोळी मिळणार नसते; ना आपण आठवणीने घातलेल्या काळ्या कपड्यांना नावाजणारं कुणी...
ह्म्म्म..एक मात्र आहे की मकर राशीत सूर्यदेवाने प्रवेश केल्याने एक मोठाच फ़रक जाणवतो तो म्हणजे साडेचार-पाचलाच अंधारणारे दिवस हळूहळू मोठे होतात आणि मुख्य ते संक्रातीपासून जास्त जाणवतात...तसं ऑफ़िशियली २१ डिसेंबरची सगळ्यात मोठी रात्र सरली की खरं तर दिवस मोठा व्हायला लागलेला असतो पण माझा स्वतःचा अनुभव संक्रांतीनंतरच तो खराखुरा जाणवतो.
आता ते लवकर मालवणारे दिवस संपताहेत याचा उत्साह आपोआपच शरीरात संचारतो...तशी जिथे असते तिथे कडाक्याची थंडी असणारच आहे, पण निदान दिवसाची लांबी तर वाढतेय...माझ्यासारखे लवकर मालवणा~या दिवसांना कंटाळणारे लोक या बाबतीत नक्कीच सहमत होतील. खरंच भारतात ज्याची किंमत नसते अशा खूप सा~या गोष्टी मायदेश सोडल्या की कशा महत्वाच्या होतात ते जेव्हा त्यातून आपण जातो तेव्हा आपसूक लक्षात येतं.

तरीही मकरसंक्रांत म्हटली की आठवतं ते सुगडीत भरलेलं बोरं, उसाचं छोटं कांड, हरभरे, गाजराचा छोटा तुकडा, तीळगूळ आणि हलवा. किती साधं रूप आहे आपल्या शेजारणीला वाण म्हणून द्यायला? आता काळपरत्वे त्यात कितीही बदल झाला तरी मला ते आमच्या शेजारच्या काकी आईला सुगडीत असं काही काही भरून द्यायच्या ते फ़ार आवडायचं. आई ते आम्हालाच द्यायची. त्याच्याबरोबर तेव्हाही दुसरं काही असायचं म्हणजे छोटा कंगवा नाहीतर एखादी ताटलीबिटली पण सुगडीवर फ़ार जीव जडला होता. त्यानंतर मी कॉलेजला जाईपर्यंत आईला सुगड मिळणं कधी बंद झालं कळलंच नाही. मागे एका वर्षी माझ्या भाचीने मला रंगवलेली सुगड पाठवली होती तेव्हा जुन्या संक्रातीची आठवण झाली. इथे जो फ़ोटो लावलाय तो त्याच सुगडीचा आहे.
संक्रातीच्या दिवशी तिळगूळ खायची पण मजा असायची. वेगवेगळ्या घरचे वेगवेगळे रंग आणि चवीचे आणि मुख्य म्हणजे दाताने तोडायला वेगवेगळा भार लागणारे तिळगूळ खाणं म्हणजे मजाच असायची. कॉलेजमध्येही मित्र-मैत्रीणी तिळगूळ घेऊन यायच्या आणि मग कुणाला कुणाच्या आईच्या हातचा तिळगूळ जास्त आवडला त्याची चर्चाही तितकीच गोड असायची. चार वर्षे एकत्र असण्याचा परिणाम म्हणजे एखाद्या वर्षी मैत्रीणीच्या घरची चव बदलली तरी कळायचं. मग तीही आवर्जुन सांगायची अगं यावेळी आईला गूळ चांगला मिळाला नाही किंवा यंदा तीळ वेगळे मिळाले...एक तीळ सातजणांनी वाटून खाल्ला असं इतर दिवशी खाताना काही कमी जास्त असलं की आई सांगते पण संक्रांतीच्या दिवशी मात्र साताठ पेक्षा जास्तच ठिकाणचे तीळगूळ खाल्ले जात आणि त्याचा परिणामही दुसर्या दिवशी दिसे....:) असो..

पतंगांचं आधी इतकं माहित नव्हतं पण एक वर्षी गिरगावात होते संक्रांतीला आणि पतंगांनी भरलेलं आकाश पाहून फ़ारच गम्मत आली होती...जिथे पाहावं तिथे पतंगच पतंग....काटाकाटी तरी नक्की कुठच्या हिशेबाने करत असतील काय माहित असंही मनात आलं....पण एक मात्र खरं या दिवशी सगळीकडे एकदम उत्साहाचं वातावरण असायचं..
देश बदलला तशी संक्रात साजरं करायचं रूपही बदललं...तिळगूळ करायचं धाडस केलंच नाही....तसंही स्वयंपाकघर हा प्रांत माझा नाहीच...आता इथं खायचं तर केलं पाहिजे यासाठीच मुख्य करून जाते (आणि मनातल्या मनात माझ्या नवर्याच्या अंधेरीच्या घरी मऊसूत पोळ्या करणार्या विमलच्या आठवणी (दोघंही बापरे कंसात कंस......) काढतो) )नशीबाने तिळगूळ मात्र आईकडून नेहमी यायचा. आणि मग एखाद्या मराठी मंडळात गेलो की तिथेच काय ते विकेन्डला संक्रातीचा सोहळा अगदी गूळपोळीसकट. मागच्या वर्षी तर चक्क बोरन्हाण केलं होतं आणि त्यामुळे आरूषचा पण नंबर लागला. आता यावेळी आईबरोबर असल्याने इथल्या गुळाला तो चिकटपणा नाही म्हणून गूळपोळी काही होत नाही हेही कळलं पण घरगुती तिळगूळ झाला.

या ब्लॉगच्या सगळ्या वाचकांना सूर्याचं मकर राशीतलं हे संक्रमण काही ना काही चांगले बदल घेऊन येवो आणि आपला स्नेह या वर्षी अजून वाढो ही सदिच्छा...तिळगूळ घ्या आणि गोड गोड बोला....

फ़ुलोरा...मी नाही अभ्यास केला

सध्या मुलांच्या पाठीवरचं अभ्यासाचं ओझं, मनावरचा ताण हे सर्व पाहिलं की खरंच वाटत नाही की अभ्यास न केल्याबद्दलचं एक बडबडगीत कधी काळी त्यांच्यासाठी लहानपणी म्हटलं जायचं..आमच्याकडे आई सध्या आरूषला जवळजवळ रोजच हे गाणं म्हणते. प्रत्येकवेळी थोडं थोडं वेगळं असतं. त्याने केलेली एखादी प्रगती, नाहीतर एखादा नवा शब्द, आवडता खाऊ, नातीगोती असं काही घालून रोजच वेगळं पण हवहवसं वाटणारं गाणं खास या महिन्यासाठीच्या फ़ुलोरा मध्ये लिहीलंय. मोठेपणी कदाचित मी अभ्यास केला नाही असं छान गुणगुणत सांगता येईल किंवा नाही येणार. सध्या मात्र तो या गाण्याची खूप मजा घेतोय. मोठं झाल्यावर पण काही वेळा अभ्यासाच्या ओझ्याने दबून गेलेल्या मुलांसाठी पण हे गाणं म्हटलं गेलं पाहिजे. मूळ गाणं, आणि त्याचे कवी माहित नाही पण हे खाली दिलं ते आमचं सध्याचं त्यातल्या त्यात जास्त वेळा म्हटलं जाणारं व्हर्जन आहे. गोड मानून घ्या.

घडाळ्यात वाजला एक
आईने केला केक
केक खाण्यात एक तास गेला मी नाही अभ्यास केला.

घडाळ्यात वाजले दोन
बाबांचा आला फ़ोन
फ़ोन ऐकण्यात एक तास गेला मी नाही अभ्यास केला.

घडाळ्यात वाजले तीन
शर्टाची हरवली पिन
पिन शोधण्यात एक तास गेला मी नाही अभ्यास केला.

घडाळ्यात वाजले चार
दादाने केला हार
हार करण्यात एक तास गेला मी नाही अभ्यास केला.

घडाळ्यात वाजले पाच
दीदीने केला नाच
नाच बघण्यात एक तास गेला मी नाही अभ्यास केला.

घडाळ्यात वाजले सहा
मामा आला पहा
त्याला पाहण्यात एक तास गेला मी नाही अभ्यास केला.

घडाळ्यात वाजले सात
आईने केला भात
भात खाण्यात एक तास गेला मी नाही अभ्यास केला.

घडाळ्यात वाजले आठ
काकीने फ़ोडला माठ
माठ बघण्यात एक तास गेला मी नाही अभ्यास केला.

घडाळ्यात वाजले नऊ
दारात आली चिऊ
चीची ऐकण्यात एक तास गेला मी नाही अभ्यास केला

घडाळ्यात वाजले दहा
खिचडी केली पहा
खिचडी खाण्यात एक तास गेला मी नाही अभ्यास केला.

घडल्यात वाजले अकरा, ची ची मारतेय चकरा
चकरा मारण्यात एक तास गेला मी नाही अभ्यास केला.

घडल्यात वाजले बारा, पसारा झाला सारा
पसारा आवरण्यात एक तास गेला मी नाही अभ्यास केला.

बापरे ९०० आत्महत्या???

आधी शेतकरी आणि आता विद्यार्थी, आपल्या देशातल्या सध्या सगळ्या वर्तमानपत्रात आणि मराठी ब्लॉगवर प्रत्येक जण याच विषयावर बोलतात म्हटल्यावर एन.पी.आर.च्या विकेन्ड एडिशनवरही आत्महत्या आणि त्याही एकदम नऊशे असं ऐकल्यावर मी तर गळपटलेच...पण जीवितहानी नाही म्हटल्यावर जीवात जीव आला आणि मग पूर्ण ऐकलंही...
आपण सोशल नेटवर्किंगच्या कुठल्याही साईट्स वर आहात?? म्हणजे फ़ेसबुक, लिन्कडेन नाहीतर ट्विटर इ.इ...सारखी तुमची फ़ेसबुकवरची भरलेली भिंत किंवा ट्विटरवरच्या वीटवीटला जीव विटलाय?? अगदी मायाजालावर आत्महत्या करावीशी वाटते?? आहे इथे तुमच्या मदतीसाठी खास एक साइट आहे ज्यांना तुम्ही कळवायचं की जीव (म्हणजे मायाजालावर हो) द्यायचा आहे की ते तुमचं प्रोफ़ाइल चित्र, पासवर्ड इ. बदलून टाकतील. तुमची आतापर्यंतची सगळी ट्विटट्विट पुसून टाकतील तसंच तुम्ही ज्यांची चिवचिव ऐकून कंटाळला आहात त्यांच्या नेटवर्कमधून तुम्हाला काढून टाकतील आणि तुमची कटकट जे ऐकत असतील त्यांनाही गुडबाय..आणि हे सर्व तुम्ही त्यांना थोडी माहिती पुरवलीत की अगदी तुमच्या समोर (आय मीन तुमच्या स्क्रीनवर).

नेदरलॅंडमध्ये स्थित काही कलाकार, डिझाइनर्स आणि अर्थातच प्रोगामर्स यांच्या सुपीक डोक्यात आलेली ही कल्पना त्यांनी प्रत्यक्षात आणली आहे या सुसाईड मशिनच्या साईटच्या रूपाने. त्यामुळे लोकं आपल्या खर्याखुर्या सोशल लाइफ़ मध्ये परत जातील असंही त्यांना वाटतं. आतापर्यंत आत्महत्या केलेल्यांपैकी २५ टक्के लोकांचं खरं सोशल लाइफ़ सुधारल्याचंही ते म्हणतात..
आपुल्या डोळा आपला मायाजालावरचा मृत्यु उर्फ़ आत्महत्या करायची असेल तर या साईटवर सगळी माहिती मिळेल..त्यांचा मागच्या आठवड्यापर्यंत ९०० आत्महत्या, ५८,००० हून जास्त मैत्रीची कनेक्शन्स कट आणि जवळजवळ २,३१,०० ट्विट्स काढणे असा जबरदस्त स्कोअर पाहून फ़ेसबुकने मात्र सध्या त्यांना थोडं पेचात पकडलयं त्यामुळे त्यांच्याशी आता ते कसं काय डिल करतात त्याबद्दल साईटवरच माहिती मिळेल...
मग फ़ुकटात मरायला तयार का?? फ़क्त एकदा हो म्हटलं म्हणजे क्लिकलं की पुन्हा नो करायला साइटचा मालकही काही करू शकत नाही ही आपली तळटीप...

एका मुलाखतीची गोष्ट

नवं वर्ष चालु झालं की अमेरिकेत "हॉलिडे" या कारणाखाली हॅलोवीनपासून मंदावलेलं जॉब मार्केट, प्रोजेक्ट्स सगळीकडे हालचाली सुरू होतात.थोडक्यात नवीन नोकरीच्या संधी येत्या सालात येणार असतील तर त्याचा सोन्याचा काळ सुरू व्हायला सुरूवात होते. आता मागच्या वर्षीचं रडगाणं सगळ्यांना माहित आहेच पण यावर्षी ते चांगलं होईल या आशेत सगळीकजण आहेत.आताशा पहिले आठ-दहा दिवस संपतात पण येईल येईल मुलाखतीची मेल/फ़ोन नक्की येईल...याच पार्श्वभुमीवर मला इतक्यात मेलवर आलेली ही मुलाखत अगदी मजेदार आहे..शक्यतो फ़ॉर्वड मेल्स ब्लॉगवर मी टाकत नाही पण ही वाचून राहावत नाही म्हणून होती तशीच विग्रंजीत टाकते..नक्की आवडेल..शेवटचे दोन प्रश्न तर अजिबात चुकवू नका....

Some, rather most organizations reject his CV today because he has changed jobs frequently (10 in 14 years). My friend, the ˜job hopper™ (referred here as Mr. JH), does not mind it. well he does not need to mind it at all. Having worked full-time with 10 employer companies in just 14 years gives Mr. JH the relaxing edge that most of the ˜company loyal™ employees are struggling for today. Today, Mr. JH too is laid off like some other 14-15 year experienced guys “ the difference being the latter have just worked in 2-3 organizations in the same number of years. Here are the excerpts of an interview with Mr. JH:

Q: Why have you changed 10 jobs in 14 years?

A: To get financially sound and stable before getting laid off the second time.

Q: So you knew you would be laid off in the year 2009?

A: Well I was laid off first in the year 2002 due to the first global economic slowdown. I had not got a full-time job before January 2003 when the economy started looking up; so I had struggled for almost a year without job and with compromises.

Q: Which number of job was that?
A: That was my third job.

Q: So from Jan 2003 to Jan 2009, in 6 years, you have changed 8 jobs to make the count as 10 jobs in 14 years?

A: I had no other option. In my first 8 years of professional life, I had worked only for 2 organizations thinking that jobs are deserved after lot of hard work and one should stay with an employer company to justify the saying ˜employer loyalty™. But I was an idiot.

Q: Why do you say so?

A: My salary in the first 8 years went up only marginally. I could not save enough and also, I had thought that I had a ˜permanent™ job, so I need not worry about ˜what will I do if I lose my job™. I could never imagine losing a job because of economic slowdown and not because of my performance. That was January 2002.

Q: Can you brief on what happened between January 2003 and 2009.

A: Well, I had learnt my lessons of being ˜company loyal™ and not ˜money earning and saving loyal™. But then you can save enough only when you earn enough. So I shifted my loyalty towards money making and saving “ I changed 8 jobs in 6 years assuring all my interviewers about my stability.

Q: So you lied to your interviewers; you had already planned to change the job for which you were being interviewed on a particular day?

A: Yes, you can change jobs only when the market is up and companies are hiring. You tell me “ can I get a job now because of the slowdown? No. So one should change jobs for higher salaries only when the market is up because that is the only time when companies hire and can afford the expected salaries.

Q: What have you gained by doing such things?

A: That's the question I was waiting for. In Jan 2003, I had a fixed salary (without variables) of say Rs. X p.a. In January 2009, my salary was 8X. So assuming my salary was Rs.3 lakh p.a. in Jan 2003, my last drawn salary in Jan 2009 was Rs.24 lakh p.a. (without variable). I never bothered about variable as I had no intention to stay for 1 year and go through the appraisal process to wait for the company to give me a hike.

Q: So you decided on your own hike?

A: Yes, in 2003, I could see the slowdown coming again in future like it had happened in 2001-02. Though I was not sure by when the next slowdown would come, I was pretty sure I wanted a ˜debt-free™ life before being laid off again. So I planned my hike targets on a yearly basis without waiting for the year to complete.

Q: So are you debt-free now?

A: Yes, I earned so much by virtue of job changes for money and spent so little that today I have a loan free 2 BR flat (1200 sq.. feet) plus a loan free big car without bothering about any EMIs. I am laid off too but I do not complain at all. If I have laid off companies for money, it is OK if a company lays me off because of lack of money.

Q: Who is complaining?

A: All those guys who are not getting a job to pay their EMIs off are complaining. They had made fun of me saying I am a job hopper and do not have any company loyalty. Now I ask them what they gained by their company loyalty; they too are laid off like me and pass comments to me “ why will you bother about us, you are already debt-free. They were still in the bracket of 12-14 lakh p.a. when they were laid off.

Q: What is your advice to professionals?


A: Like Narayan Murthy had said “ love your job and not your company because you never know when your company will stop loving you. In the same lines, love yourself and your family needs more than the company's needs. Companies can keep coming and going; family will always remain the same. Make money for yourself first and simultaneously make money for the company, not the other way around.


Q: What is your biggest pain point with companies?


A: When a company does well, its CEO will address the entire company saying, ˜well done guys, it is YOUR company, keep up the hard work, I am with you. But when the slowdown happens and the company does not do so well, the same CEO will say, It is MY company and to save the company, I have to take tough decisions including asking people to go. So think about your financial stability first; when you get laid off, your kids will complain to you and not your boss.

मौइचा नावाडी

गेले एक-दोन दिवस सलोनीच्या ब्लॉगवर हवाईच्या सफ़रीचं वाचतेय आणि सारखं आमची २००६ मधली हवाईची क्रुझ आठवतेय...त्यावेळी काहीही लिहिलं गेलं नाही पण आठवणीत मात्र अजुनही तितकंच ताजं आहे...आजची त्यांची पोस्ट वाचल्यावर मात्र राहावलं नाही आणि माझ्या स्नॉर्कलिंगच्या आठवणी पुन्हा एकदा ताज्या झाल्या.
मुळात पाण्याचं आणि माझं वावडं नव्हतं; म्हणजे अजुनही नाहीये. पण माझ्या भावाने माझ्या पोहोणं शिकण्याच्या सुरूवातीलाच पाण्याखाली जोरदार दाबुन पाण्याखाली जायची भीती मनात कायमची बसवण्याचं सत्कार्य फ़ार्फ़ार वर्षांपुर्वीच पार पाडलंय. तरी निदान तरंगण्याइतपत म्हणजे स्वतःच्या जीव एक दहा-पंधरा मिनिटं वाचवण्याइतपत तरी पोहोता येतं हेही नसे थोडके. आता या बळावर स्नॉर्कल करता येणं म्हणजे आईचा स्वयंपाक पाहून स्वतःला छान स्वयंपाक करता येण्यासारखंच आहे..

तरी पहिलंवहिलं स्नॉर्कल करण्यासाठी फ़्लोरिडामध्ये की-वेस्टला जेव्हा अटलांटिक मध्ये गेलो तेव्हा केवळ नवर्याला तिथले पाण्याखालचे छान छान मासे पाहता यावे म्हणून ’अरे करूया ना’ असं म्हणून मी स्नॉर्कलिंगचा तो सगळा जामानिमा बांधुन पाण्यात उतरले. खरं तर की वेस्टला जिथे स्नॉर्कलिंगला नेतात तिथे तसा समुद्र उथळ आहे पण समुद्राच्या पाण्याचं वजन हा जो काही प्रकार आहे तो मला तिथेच कळला.त्यामुळे जरी पाण्यात उतरले तरी लगेच बुडल्यासारखं पाण्याखालीच गेले आणि तेही अंगात लाइफ़जॅकेट असताना...असे विनोद माझ्याबाबतीतच होऊ शकतात म्हणा (इति अर्थातच अर्धांग...असो) पण पुन्हा माझी ती जुनी पाण्याखालची जायची भिती मला काही तो प्रकार करायला धजू देईना...मग काय त्या बोटीला त्यांनी उतरण्यासाठी म्हणून एक दोरखंड बांधला होता त्याला सरळ पकडून पकडून जमेल तितकं पाण्याखाली पाहिलं पण जे काही थोडं थोडकं पाहिलं त्याने मात्र आपण काय मिस करतोय त्याची कल्पना आली..अर्थातच काही फ़ायदा नव्हता कारण जोपर्यंत मी साधारण पाण्याखाली श्वास घ्यायला सोडायला शिकले आणि थोडंथोडकं बळ आलं तेवढ्यात आमच्या स्नॉर्कलिंगसाठीची वेळ संपली. सगळीजण परत येत होते आणि मी आपली त्या दोरखंडावरचा इतका वेळचा मालकी हक्क गेला म्हणून पाहात बसले. त्यावेळी त्या बोटीवर आमच्याबरोबर असलेली पाच-सहा वर्षांची एक भावा-बहिणींची जोडी पण त्यांच्या आई=बाबांबरोबर मस्त आतपर्यंत जाऊन आली होती आणि त्यांचे गोरे गोरे गाल मस्त लाल-गुलाबी झालेले पाहात मी आपली मनातल्या मनात माझ्या लहानपणीच्या भीतीला मनातल्या मनात कोसत होते (आणि त्याच्या मागे असलेल्या माझ्या भावाला अर्थातच) या पहिल्यावहिल्या स्नॉर्कलिंग ट्रिपचा त्यातला त्यात फ़ायदा म्हणजे स्नॉर्कलिंग गियर कसे वापरायचे याचं त्यातल्या त्यात मिळालेलं जुजबी प्रॅक्टिकल.
त्यानंतर साधारण दोनेक वर्षांनी आम्ही हवाईच्या सफ़रीचं साधारण प्लान करत होतो त्यात सगळ्यांनी हे कराच म्हणून सांगितलेली गोष्ट म्हणजे "मौई बेटावरचं स्नॉर्कलिंग". इथे पॅसिफ़िकमधले सर्वात सुंदर मासे पाहायला मिळतात. तशी ही ट्रिप म्हणजे खूप धावतपळत निघालेलो आम्ही आणि गेल्यावर क्रुझवर बघू काय करायचं ते असं झालेलं त्यामुळे एक म्हणजे ज्या दिवशी आम्ही मौईत असणार होतो त्यावेळंचं काहीही बुकिंग वगैरे केलं नव्हतं आणि त्याचा फ़टका आम्ही जोवर स्नॉर्कलिंगला जाऊ याचा विचार केला तेव्हा बसला. मोलेकिनी क्रेटरच्या जवळ स्नॉर्कलिंगचा स्वर्ग आणि तिथं जाणार्या सगळ्या बोटी सकाळीच स्नॉर्कलिंगला जाणार्या लोकांना घेऊन गेल्या होत्या.
आता काय करायचं म्हणून आम्ही नुस्तंच जवळच्या बीचवर गेलो. तिथं तर अगदी जवळच्या पाण्यातही छान छान मासे दिसत होते. आता मात्र माझ्या नवर्याचा जीव कासावीस होत होता म्हणून पुन्हा मग साधे स्नॉर्कलिंग गीयर घेऊन जवळचं डुंबावं म्हणजे दुधाची तहान ताकवर तरी म्हणून एका दुकानात गेलो. त्यावेळी मी सहज तिथल्या मुलीकडे आमचं दुःख हलकं केलं आणि त्याचा फ़ायदा (तरी नेहमी मी याला म्हणते कुठेही गेलं तर टॉक टु लोकल्स चांगलं असतं म्हणून..) म्हणजे तिने आम्हाला सांगितलं की जर तुम्हाला स्पीडबोटने स्नॉर्कलिंगला जायचं असेल तर तसे पर्यायही असतात. फ़क्त या ट्रिपा थोड्या फ़ास्ट असतात.

आम्हाला काय तसेही क्रुझमुळे आम्ही तासन्तास समुद्रात राहायचंय या विचाराचे नव्हतोच. मग तिनेच एका कंपनीकडे फ़ोन करून आमची सोय करून दिली आणि आम्ही उत्साही मनाने त्या दोन जोडी स्नॉर्कलिंगला जाऊ शकतील अशा छोट्या स्पीड बोटमध्ये गेलो. आम्ही ज्या बोटीने गेलो ती एकच लालगोरा माणूस चालवणार, तुम्हाला जिथे स्नॉर्कलिंग करणार तिथे नेऊन मग तिथे अर्धा-पाऊण तास थांबून मग परत किनार्याला असं काम होतं.आमच्यासारखंच आमच्याच क्रुझमधलं एक वाट आपलं ते मोठी बोट हुकलेलं जोडपं आमच्या बरोबर होतं.
मोलोकिनी क्रेटर आलं आणि आमच्या नावाड्याने नेहमीसारखं लाइफ़ जॅकेट देऊन सगळ्या सुचना द्यायला सुरुवात केली. तो आम्हाला एका ठिकाणी सोडून त्याच परिघात एक रिंगण मारून जरा दुसर्या बाजुला पुन्हा नाव घेणार होता. आणि इथे पाणी मुख्य म्हणजे साधारण तीनशे फ़ुट खोल असणार होतं. आमच्या बरोबरीचं जोडपं अगदी पाण्यातच जन्म झाल्यासारखे पटकन गेलेही आणि लांब त्यांची नुसती पाण्याखाली पाहणारी डोकी दिसू लागली. माझी ती जुनी भिती पुन्हा वर आली आणि त्यातून माहित आहे की पाणी पण खोल म्हणून मी माझ्या नवर्याला म्हटलं तू जरा एकदा पाहून ये कसं काय दिसतं तोपर्यंत मी बोटीजवळच प्रॅक्टिस करते. तो गेला आणि मी पुन्हा आपली बोटीच्या बाजुला सोडलेली दोरी पकडून पकडून बघतेय कसं वाटतंय...नवराही तोपर्यंत एक चक्कर मारून आला होता आणि एकदम सॉलिडेय वगैरे म्हणून मला जळवत होता. आता त्याला काय सांगु? तसं बोटीजवळूनही मला मासे दिसले होते पण जेवढी व्हरायटी स्वैरपणे दिसते तितके सगळेच प्रकारचे मासे बोटीच्या आसपास नव्हते.
शेवटी मी चक्क नांगर टाकून म्हणजे सरळ बोटीतच बसून आमच्या नावाड्याशी गप्पा मारत बसले. माझ्याशी बोलताना त्याला माझा प्रॉब्लेम बहुधा कळला असावा म्हणून मग अनपेक्षितपणे त्यानेच ऑफ़र दिली. त्याला तसंही दुसर्या बाजुला ही बोट घेऊन जायचं होतं तर तुझ्यासाठी मी थोडी मोठी दोरी सोडतो, त्याला घट्ट पकड आणि ते स्नॉर्कलिंग गियर सांभाळून तू सगळं बघू शकशील असं तो स्वतःच मला म्हणाला...येल्लो कल्लो बात...आपण तर बोटही मागितलं नाही आणि हा हात देतोय...

आमचा नावाडी खरंच चांगला होता. त्याने नेहमीसारखं सरळ सरळ न जाता मस्त गोल गोल ती नाव चांगली वीसेक मिन्टंतरी फ़िरवली आणि मी ते वेगवेगळे रंगांचे स्वर्गिय मासे पाहून अगदी तृप्त झाले.इतके सुंदर मासे,त्यांचे इतके छान रंग आणि काही काही माशांचे थवे अगदी जवळून जाताना पाहाणं. एकदम पैसा वसूल. मला त्याने अगदी समुद्राच्या अंतरंगाची प्रायव्हेट टुर केली म्हणा ना...मौईच्या समुद्रात किती विविध मासे आणि प्रवाळ आहे याचं दर्शन मला मिळायचं सगळं श्रेय त्या नावाड्याला आहे.खरंच काहीतरी पुण्य केलं होतं बहुतेक म्हणून ती मोठी नाव चुकली आणि हा पर्सनल ट्रेनरसारखा भेटला. आता पुढच्या स्नॉर्कलिंग पर्यंततरी मला पाण्याखाली डुंबायचं धैर्य गोळा करायला हवं नाहीतर याच नावाड्याला शोधायला तरी हवं म्हणजे अर्थातच मौईला पुन्हा एकदा जायला हवं...की दिवास्वप्नातून जागं झालेलं बरं???